Chuyển tới mục thông tin:

ZEN GARDEN

Thực trạng của con người ở thế kỷ 21 dù đã rất tiến bộ về công nghệ và khoa học kỹ thuật, con người đã khám phá tới các chiều không gian, khoa học vật lý lượng tử, các hạt vật chất và các tần số rung động sóng năng lượng, tuy nhiên con người vẫn gặp không ít những vấn đề về thiên nhiên, thiên tai, địa ách, dịch bệnh và chiến tranh vẫn đang diễn ra mỗi ngày dưới nhiều hình thức dù cho con người hiện tại đang được xem là một nền văn minh. Nếu chỉ dùng các giác quan để hướng ra bên ngoài thì con người vẫn còn ở mức thu nạp kiến thức gọi là tiến bộ, để tiến hóa về hành vi nhận thức và tâm linh thì con người cần hướng cái nhìn vào bên trong để cảm nghiệm, nó không chỉ là những cái nghe để biết mà còn là cái biết để Hiểu. Dù hữu hình hay vô hình thì tất cả đều được vận hành trên một trật tự nguyên lý chung gọi là thiên lý. Khi khám phá ra chỗ này con người có thể tự làm chủ chính mình và sống hòa hợp với tự nhiên trong thực tế hiện tại để tạo ra giá trị sống cho chính bản thân cũng là đang đóng góp cho môi trường xung quanh tốt đẹp hơn (một ngọn đèn phát sáng thì cả căn phòng cũng có ánh sáng).

KIỂU VƯỜN KHÔ - ZEN ROCK GARDEN

1. Kiểu vườn khô

Vườn khô hay vườn kiểu phẳng (Karesansui, khô sơn thủy). 

Vườn khô thường được nhìn từ một mái hiên hay một bậc thềm hơi cao và không đi vào bên trong được. Kiểu này có rất nhiều kiểu dáng, thường rất mộc mạc, chân phương, khắc khổ, đôi khi mang nét rất tượng trưng và ngày nay hiển nhiên mang nhiều nét phóng khoáng.

Một trong những điểm độc đáo của kiểu vườn này là nghệ thuật thu nhỏ, với những hình dáng, chi tiết nhỏ bé nhưng lại rất hoàn hảo và hiển nhiên là cách điệu. Toàn bộ phong cảnh, ngay cả toàn thể thiên nhiên rộng lớn, đều được tái hiện bởi những hình thể rất đơn giản với một tỷ lệ thu nhỏ tối đa. Một vườn khô tiêu biểu thường được thiết kế trên một khuôn viên nhỏ và gần như bằng phẳng. khuôn viên thường giới hạn bởi vườn nhà hay những bức tường nhà hay cả hai. Những cây được trồng ở đây cũng thường nhỏ và thấp, mọc nghiêng hay thấp lè tè hơn là vươn cao thẳng đứng. Những vật liệu sơ sài được dung để tượng trưng cho núi đồi, thung lũng, đồng bằng, sông suối, biển khơi.

Nước có thể được tượng trưng bằng những mảng rêu trải dài hay một mảnh đất mịn bao phủ bởi cỏ xanh.

Nước không có không phải vì thiếu nước mà có lẽ để thể hiện ý nghĩa của chữ VÔ (không nhưng mà có), VÔ THƯỜNG (có đó rồi lại mất đi) chứa đựng một ý nghĩa biến dịch rất bí nhiệm.

Thành phần điển hình nhất của một vườn khô là đá trắng, sỏi nhẵn, đá dăm, hay đá cuội, được cào cách điệu theo hình dáng của sóng nước trong thiên nhiên. Thường thì một phía có đá tảng và một ít cây trồng. Một chiếc cầu đơn giản, tự nhiên – như một tảng đá bằng phẳng không đẽo gọt chẳng hạn – rất thích hợp với kiểu này. Một nhánh cây thường xanh lả ngọn vươn qua bên tường là một thành phần tiêu biểu trong kiểu vườn khô. Thỉnh thoảng, người thiết kế mượn phong cảnh xung quanh làm nền cho khu vườn của mình.

Không có một bóng cây nào trong khu vườn của Long An Tự (Ryoan-Ji) ngoại trừ một ít rêu bám rải rác trên các phiến đá. Một khu vực gồm toàn đá trắng được cào rất cẩn thận ngang dọc khoảng 9mx21m bao bọc xung quanh 15 phiến đá được xếp thành 5 nhóm. Ở phía bên kia bức tường có những cây cao, trước khi vườn thiết lập thì chúng chưa có mặt, tạo một hiệu quả nhẹ nhàng, êm dịu. Khu vườn, thật lạ lùng không tượng trưng cho  một phong cảnh nào rõ rệt, nhưng nét thiên nhiên lại rất đậm đà. Sự sắp đặt các viên đá một cách sâu sắc bố cục cân bằng bất tương xứng (asymmetrical balance).

Vườn Hojoteien (Phương Trượng Đình Viên) theo phong cách Karesansui – vườn khô không sử dụng nước rất nổi tiếng của Nhật Bản mà trong đó người ta sử dụng đá và cát để tạo thành.

Trong khu vườn hình chữ nhật đó, các tảng đá nhỏ được bố trí theo từng nhóm, thoạt trông như là ngẫu nhiên. Có 14 hòn đá, được xếp thành 5 nhóm. Trông chúng như 5 hòn đảo giữa đại dương bao la. (Đại dương được mô phỏng bằng một lớp cát với những vạch chạy dài tạo hình làm người ta liên tưởng đến các gợn sóng trên những hòn đảo nhỏ). Điều thú vị nhất với du khách là các cụm đá được sắp đặt theo một bố cục độc đáo, dù ngắm từ bất kỳ vị trí nào, cũng luôn có một hòn đá bị che khuất.

Một điểm độc đáo khác của vườn là tính cách biểu tượng của nó. Do tính thuyết phục của chúng, chúng ta như thấy có cả nước ở trong khu vườn này và mọi chi tiết đều mang một sức sống như thực.

Lòng suối được thiết kế rất tinh xảo khiến cho những người am tường có thể tưởng tượng ra rằng khi trời mưa, lòng suối sẽ đầy nước và chảy thực sự. Đôi khi lòng suối được thiết kế những lỗ thoát nước dùng để tưới cho cây trong vườn.

1. Dọn vệ sinh bề mặt, quét lá và thu nhặt cọng khô

2. Làm phẳng bề mặt cát hoặc sỏi bằng dụng cụ làm vườn thanh cào phẳng

3. Chọn mô hình phù hợp với khu vườn, cần có ý tưởng thiết kế phù hợp, việc này sẽ giảm thiểu việc giẫm lên thiết kế của chính mình trong lúc cào. - Mô hình sóng giọt nước là phương pháp phổ biến - Nó được gọi là maru-uzu-mon trong tiếng Nhật. Nó có các đường thẳng xuyên qua toàn bộ khu vườn, được chia thành các vòng tròn chạy dọc quanh các phiến đá lớn. Các vòng tròn tạo ra ảo giác như những gợn sóng trong nước. 

Bước 2: Cách cào (Raking) mô hình sóng giọt nước

1. Cào những đường thẳng trên sỏi hoặc cát bằng cào gỗ răng thưa:

Bắt đầu từ một phía của khu vườn và kéo cào sang phía bên kia theo đường thẳng. Sau đó quay lại và cào bên cạnh các dòng trước đó của bạn.

Cào gỗ răng thưa khác với hầu hết các loại cào làm vườn. Răng của nó lớn và cách xa nhau để chúng có thể tạo ra những rãnh sâu vào cát hoặc sỏi.

Hãy chú ý không bước vào dòng cào của bạn! Nếu bạn làm vậy, hãy làm lại chúng một lần nữa bằng cào gỗ.

2. Nhặt cào của bạn qua khỏi viên đá hay các thảm cỏ của vườn:

Tiếp tục cào ở phía bên kia càng gần càng tốt. Tiếp tục cào cho đến khi phần lớn khu vườn được bao phủ theo đường thẳng.

Nhảy lên rìa vườn bất cứ khi nào bạn có thể để tránh dẫm phải hàng của bạn.

3. Cào vòng tròn xung quanh những viên đá lớn để tạo ảo giác gợn sóng:

Đứng trên đá, nếu có thể, và kéo chiếc cào bằng gỗ theo vòng tròn xung quanh viên đá. Lặp lại cho đến khi các đường rãnh trên sỏi sâu và chính xác.

4. Bước nhẹ nếu bạn phải dẫm lên thiết kế của mình:

Cố gắng dàn đều trọng lượng lên các ngón chân. Điều này cần thực hành rất nhiều, vì vậy đừng lo lắng nếu dấu chân của bạn xuất hiện. Chỉ cần kéo cào theo dấu chân để che chúng đi.

5. Hít thở sâu và tận hưởng cảm giác yên bình:

Hãy nhớ rằng, việc cào một khu vườn thiền là về trạng thái tinh thần của bạn hơn là thành phẩm. Hít thở sâu và cố gắng tập trung vào chuyển động êm dịu khi cào đá sỏi hoặc cát.

Đừng lo lắng nếu họa tiết trông không hoàn hảo! Sau khi thực hành nhiều, việc cào sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Bước 3: Thử nghiệm với các thiết kế khác

1. Chơi với các đường dài, lượn sóng trên cát hoặc sỏi để bắt chước dòng suối:

Chỉ cần kéo chiếc cào của bạn bằng cách lắc nhẹ để tạo ra giao diện của một dòng suối. Trong cách làm vườn của Nhật Bản, mô hình dòng suối uốn khúc được gọi là Kyokusen-mon.

2. Hãy thử những đường thẳng đơn giản kéo dài qua toàn bộ khu vườn:

Những mẫu này được gọi là chokusen-mon. Nếu khu vườn của bạn có nhiều yếu tố khác, như ao, hoặc nhiều đá, thì một thiết kế đường thẳng đơn giản sẽ tạo cảm giác gọn gàng và dẫn mắt nhìn qua cảnh quan một cách nhẹ nhàng.

3. Tạo thiết kế của riêng bạn:

Kết hợp các yếu tố của vòng tròn, đường thẳng và đường uốn lượn để tạo ra mẫu của riêng bạn phù hợp nhất với khu vườn, theo mùa và tâm trạng của bạn. Trong các khu vườn truyền thống của Nhật Bản, các nhà sư thường thay đổi kiểu cào để phù hợp với mùa.

Một đường thẳng có thể gợi lên phong cảnh mùa đông băng giá.

Những đường cong có thể gợi lên dòng nước chảy xiết vào mùa xuân hoặc mùa hè.

Dấu vết hình chiếc lá rơi theo hình dòng suối uốn khúc để tạo nên cảnh sắc mùa thu.

Lời khuyên:

1. Đi giày đế mềm khi vẽ gợn sóng, giày võ thuật đế mềm cũng có tác dụng.

2. Nếu bạn không dễ dàng tiếp cận với một khu vườn thiền thực sự, bạn có thể làm một cái nhỏ cho bàn làm việc của mình! Chỉ cần đổ cát vào một chiếc đĩa hình chữ nhật lớn và thêm đá để trang trí. Bạn có thể sử dụng một chiếc nĩa, dao cào lưng hoặc cào nhỏ để tạo thiết kế trong khu vườn nhỏ của mình.